(Uroczystość ta ustanowiona została roku Pańskiego 1221)
Święto dzisiejsze, w które wierni dostępują największego odpustu, jaki w Kościele Bożym istnieje, jest także uroczystym obchodem na pamiątkę nadzwyczajnej łaski, jaką za pośrednictwem Matki Bożej otrzymał od Pana Jezusa święty Franciszek z Asyżu.
Oto historia tego wyjątkowego dobrodziejstwa, które świat zawdzięcza patriarsze asyskiemu:
Kościółek Matki Boskiej Anielskiej pod Asyżem, zwany Porcjunkulą, otrzymał w darze święty Franciszek z Asyżu od benedyktynów opactwa Monte Subiaco. Opuszczony i zrujnowany ten kościół kazał Święty odbudować i umiłował go nad wszystkie inne świątynie. Poświęcony Maryi Pannie Anielskiej, był on niejako kolebką jego zakonu. Tu też doznał święty zakonodawca szczególnych łask od Chrystusa i Najświętszej Matki Jego. Przed zgonem polecił jak najwyraźniej braci zakonnej, ażeby tę kaplicę umiłowaną przez Jezusa i świętą Jego Rodzicielkę mieli w jak największym poszanowaniu. W roku 1221 w pierwszych dniach października objawił się świętemu Franciszkowi w tej świątyni Pan Jezus i Najświętsza Panna, otoczona licznym orszakiem duchów niebieskich. Św. Franciszek prosił Zbawiciela za pośrednictwem Jego Matki, aby udzielił całkowitego odpustu wszystkim, którzy szczerze się wyspowiadają i zwiedzą kościół Najświętszej Maryi Panny Anielskiej albo kaplicę Porcjunkuli. Papież Honoriusz nie ociągał się z zatwierdzeniem tego odpustu i udzielił go jeszcze w tym samym roku, ale dopiero w dwa lata później, tj. w roku 1223 nadał ten odpust na wszystkie czasy i rozporządził, aby to święto obchodzono dnia 2 sierpnia, ten dzień bowiem wyznaczył Syn Boży, ukazawszy się św. Franciszkowi po raz drugi.
Odpust ten ogłoszony został uroczyście dnia 1 sierpnia na rozkaz papieża przez biskupów miast Asyżu, Perugii, Todi, Spoleto, Foligno, Nocery i Gubbio. Ogłoszenie nastąpiło w kościele Maryi Panny Anielskiej, poprzedzone żarliwym i wymownym kazaniem świętego Franciszka.
Słynny ten odpust Porcjunkuli rozciągnęli później papieże na wszystkie Kościoły trzech przez św. Franciszka założonych zakonów, jako też na wiele innych kościołów i kaplic świata katolickiego. Kto go dostąpić pragnie, winien się wyspowiadać, komunikować i zwiedzić kościoły obdarzone tym przywilejem. Przy zwiedzaniu tych kościołów niezbędna jest modlitwa przepisana przez papieża.
Nie różni się ten odpust zbytnio od innych odpustów, jak chyba tym, że
1) nadał go sam Pan Jezus i tym samym stwierdził trojaki dogmat: tj. rzeczywistość odpustów, władzę przysługującą papieżom do ich rozdawnictwa i konieczność spowiedzi ustnej;
2) odpustu Porcjunkuli można było z łatwością dostąpić, gdy tym czasem inne zupełne odpusty w owych czasach były rzadkie i związane były z nimi uciążliwe warunki;
3) oprócz odpustów jubileuszowych rzadko który jest tak ubłogosławiony od Boga i tak skutecznie zachęca do pokuty.
Nawet tacy, którzy w porze wielkanocnej nie przystępowali do konfesjonału, korzystali z odpustu Porcjunkuli, aby się spowiadać i przyjąć Ciało i Krew Pańską.
Oprócz tego ma ten odpust tę wyższość nad innymi odpustami, że można go dostąpić kilka razy na dzień, tj. tyle razy, ile razy od nieszporów 1 do wieczora 2 sierpnia zwiedzamy kościół obdarzony przywilejem Porcjunkuli. Jest to przeto pożądana sposobność ofiarowania wielu odpustów na korzyść dusz w czyśćcu zostających.
Nauka moralna
Jeśli się znajdujesz blisko jakiego kościoła zakonu Braci Mniejszych, nie omieszkaj w święto Matki Bożej Anielskiej iść do niego, aby dopełniwszy wymaganych warunków dostąpić tak wielkiego odpustu, bo darów Bożych nie powinniśmy zakopywać w ziemi, jak to uczynił sługa ewangeliczny z danym sobie talentem, za co został upomniany i odrzucony.
Powinniśmy ich używać na chwałę Bożą i zbawienie bliźnich. Dziesięciu było uzdrowionych, a jeden tylko przyszedł podziękować Panu Jezusowi, z czego się pokazuje, że wielu jest powołanych, ale mało wybranych. Świat jest pełen dobrodziejstw Boga, ale mało jest i dziękujących. Od Pana Jezusa posłany do kapłanów, do Pana Jezusa wraca, aby Mu podziękować. “Głosem wielkim chwaląc Boga”, nie cichym, bo pragnie i chce, aby wszyscy wiedzieli o dobroci Pana Jezusa, pali się jego serce i chciałby cały świat obiegać, opowiadając dobroć Bożą. Wszyscy wyszliśmy od Boga, jako od Stwórcy i początku naszego, i wszyscy mamy wrócić do Niego jako końca naszego. Pośredniczka nasza, Najświętsza Maryja Panna, uczy nas wdzięczności, jaką mamy Bogu oddawać. Hymn Jej “Wielbij duszo moja Pana”, wygłoszony na cześć Boga, wymownie świadczy, że całe Jej życie było dziękczynieniem Bogu za odebrane łaski.
Modlitwa
Boże, który nam w roku każdym pamiątkę poświęcenia tej świątyni ponawiasz, i zawsze pełną świętych tajemnic przedstawiasz, wysłuchaj miłościwie ludu Twojego i spraw, aby każdy, który do tej świątyni dla uproszenia Twoich dobrodziejstw wejdzie, dostąpił pociechy w otrzymaniu wszystkiego, o co prosić będzie. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa. Amen.
Żywoty Świętych Pańskich na wszystkie dni roku – Katowice/Mikołów 1910r.