(Żył około roku Pańskiego 1242)
Błogosławiony Czesław Odrowąż był bratem św. Jacka. Przyszedł na świat w Kamieniu na Śląsku w roku 1185. Już jako dziecię zasłynął z pobożności i niepokalanej czystości obyczajów. Najmilszym jego zajęciem było gromadzić około siebie dzieci i miewać do nich kazania, zachęcające do cnoty i pobożności. Było to zapowiedzią przyszłej jego gorliwości w opowiadaniu Słowa Bożego. Ponieważ pilnie przykładał się do nauk, wysłano go do Włoch, gdzie tak się odznaczył, że po kilku latach uzyskał stopień doktora praw. Przestrzegał też ściśle czystości obyczajów, a ilekroć odzywały się w nim żądze, uciekał się do modlitwy i mówił do siebie: “Walcz dzielnie i pokonuj nieczyste chuci, Czesławie, z małej bowiem iskry łatwo może powstać pożar wielki”.
Po powrocie do Polski mianowany został kanonikiem przez stryja, biskupa Iwona Odrowąża. Wkrótce potem pojechał wraz z nim i z bratem Jackiem do Rzymu, gdzie z rąk św. Dominika przyjął habit zakonny. Zapatrując się na tego świętego zakonodawcę, niezadługo doszedł w postach, modlitwie, umartwieniu ciała, pokorze i posłuszeństwie do tak wysokiego stopnia doskonałości, że stał się przedmiotem powszechnego podziwu i wzorem godnym naśladowania.
Wyjechawszy z Rzymu, udał się Czesław najpierw do Pragi, stolicy pobratymczych Polakom Czechów, gdzie z wielkim skutkiem opowiadał słowo Boże i wielu zatwardziałych grzeszników nawrócił na drogę cnoty. Za jego też sprawą założony został w mieście tym klasztor dominikanów, do którego tak tłumnie cisnąć się poczęła młodzież i starsi, że wkrótce liczył stu zakonników. Dwudziestu sześciu z nich poszło niebawem głosić słowo Boże do Bośni i przypłacili swą gorliwość śmiercią męczeńską.
Później zwiedził Czesław pieszo prawie cały Śląsk, nawołując wszędzie do poprawy życia i pokuty. Praca jego nie była bezowocna, gdyż bardzo wielu porzucało drogę grzechu i nieprawości i wstępowało na drogę cnoty. Przybywszy do Wrocławia, postarał się i tutaj o założenie klasztoru dominikańskiego. Osiadłszy w nim, całe dni trawił na posługach duchownych, już to odprawiając nabożeństwo, już też siedząc w konfesjonale i miewając kazania. W nocy większą część czasu trawił na rozmyślaniach i modlitwach. Umartwienie ciała posuwał do tego stopnia, że nieraz aż do krwi się biczował.
Błogosławiony Czesław
Nic dziwnego, że już za życia działał liczne cuda. Pewnej matce utonęło dziecię w rzece Odrze. Ciało znaleziono dopiero po ośmiu dniach, ale ufna w modlitwy i cudotwórczą moc Czesława, bieży niewiasta do klasztoru i prosi świątobliwego zakonnika, aby wskrzesił chłopca. Pobożny kapłan padł na kolana i gorąco się modlił, po czym rozkazał dziecku, by ożyło. I oto pacholę powstało żywe i zdrowe jak dawniej.
W roku 1241 Tatarzy, naród dziki, plądrując po całej polskiej ziemi, obiegli także Wrocław. Wrocławianie schronili się do zamku, ale mocno się lękali, gdyż mieli za mało wojska ku obronie i szczupłe zapasy żywności, udali się tedy do Czesława z prośbą o ratunek. Ten, padłszy na kolana, polecił miasto opiece Boskiej, po czym wyszedł na wały. Nagle ukazała się nad jego głową płomienista kula, która pędząc na tatarski obóz, tak pohańców przeraziła, że odstąpili od miasta.
Gdy go obrano prowincjałem, tj. zwierzchnikiem wszystkich klasztorów dominikańskich w królestwach polskim i czeskim, począł Czesław pieszo zwiedzać wszystkie klasztory, rozsiane po tych krajach. Władzy swej nigdy nie nadużywał, lecz miłością i dobrym przykładem starał się braci zakonnych zachęcać do wzorowego życia i przestrzegania reguły zakonnej.
Nadeszła nareszcie chwila, kiedy miał pośpieszyć po oczekujący go w Niebie wieniec. Przed śmiercią zwołał zakonników, a upomniawszy ich, aby na włos nie odstępowali od nadanej im przez świętego Dominika reguły zakonnej, oddał Bogu ducha w roku 1242 i pochowany został we Wrocławiu w kościele dominikanów. Papież Klemens XI zaliczył go w poczet Błogosławionych, a Klemens XII pozwolił, aby mu oddawano cześć na ziemiach polskich.
Nauka moralna
Niebezpieczeństwa, które czyhają na człowieka w świecie, porównać można do burzy morskiej. Pochodzą one z naszych namiętności, ze złego towarzystwa, od nieprzyjaciół naszych, jakimi są świat, ciało i czart, albo z niedbalstwa. Cóż trzeba czynić w podobnych razach? Trzeba na wzór uczniów Chrystusowych zbliżyć się do Zbawiciela, trzeba Go budzić szczerą modlitwą. Zdaje się On być śpiącym i jakoby nie widział twego niebezpieczeństwa, trzeba więc bez ustanku wołać do Niego: “Panie ratuj mię, bo ginę!” Jeśli zaś pokusa nie ustąpi po modlitwie, upadnij do nóg Chrystusowych, oddaj się Jego Opatrzności i nie lękaj się burzy. Bądź pewny, że ona wnet ustąpi, bo Jezus powstanie, uśmierzy wiatry i przywróci pogodę.
Mała iskra często bywa przyczyną wielkiego pożaru. Mała nieuwaga wobec pokus, zwłaszcza zmysłowych, niejednego już do zguby wiecznej przywiodła. Dlatego też Święci Pańscy tak wielce się strzegli tych pokus, i z tej przyczyny uważał je błogosławiony Czesław jakby za iskry piekielne, które niewinnemu sercu zgubę przynieść mogą. Potrzeba tedy czuwać, aby się oprzeć nieprzyjaciołom duszy, należy czuwać, aby nie wpaść w ich matnię. Czart, nieprzyjaciel chytry i okrutny, który na duszę naszą ma tysiące sposobów, pobudza nas, abyśmy więcej czuwali nad naszym zbawieniem, niźli nad zgubą naszą. Czemuż tedy tak spokojnie żyjemy bez troski o zbawienie naszej duszy, kiedy czart ani chwili nie traci, aby nas zgubić?
Czuwaj i ty, miły Czytelniku, nad zmysłami, jeśli niewinności dochować pragniesz. Łatwo ugasisz małą iskrę, niełatwo wszakże uchronisz się od nieszczęścia, gdy z tej iskry małej na pozór już pożar piekielny powstanie w twej duszy.
Modlitwa
Boże, który św. Czesława dziewiczą czystością ozdobionego i gorliwością zbawienia dusz płonącego przez czyny świętości i rozszerzanie wiary w różnych narodach cudownym uczyniłeś, prosimy Cię, abyśmy za jego przyczyną zawsze w wierze wytrwali i do Ciebie, któryś jest jedynym sprawcą zbawienia wiecznego, za łaską Twoją dostać się mogli. Amen.
Żywoty Świętych Pańskich na wszystkie dni roku – Katowice/Mikołów 1910r.